Gaziantep'te çok sayıda pınar bulunmasına karşın hiç doğal göl bulunmamaktadır. Bu yüzden şehrin bir çok yerine yapay göller ve barajlar inşa edilmiştir. İlin en önemli akarsuyu Fırat Nehri ve kollarıdır. Gaziantep ilinde çok az doğal orman bulunmaktadır. İldeki toprakların sadece %14'ü ormanlık alanlarla kaplıdır. Bu ormanlarda özellikle meşe ve kızılçam ağaçları hâkikmdir. Meşe ormalarının hepsi bozuk olup koruma altındadırlar. Kızılçam ormanlarının çoğunluğu yapay ormandır. Gaziantep ilinin batı ve kuzey çevreleri ormanlık, bozkır ve meralarla çevrilidir. İlin topraklarının yüzde 60'ı tarıma elverişlidir. Bu kısım, tarlalar, zeytin, antep fıstığı, meyve ve sebze bahçeleri ile bağlarla kaplıdır.^[2]
İldeki başlıca dağlar, ilin batısndaki Nur Dağları ile Sof Dağları'dır. Nur ve Sof Dağları arasınadki bölge levha hareketleri sonucu oluşmuş bir çöküntüdür. İldeki en yüksek dağ ise 1496 metre yüksekliği ile Büyük Sof Dağı'dır. İldeki başlıca ovalar ise İslahiye, Barak ve Tılbaşar ovalarıdır.

Gaziantep ilinde Nurdağı ve İslahiye 1. derece, merkez ilçeler, Yavuzeli ve Araban 2. derece, Oğuzeli, Nizip ve Karkamış ise üçüncü derece deprem bölgesidir.^[3


İklim

Konumu sebebiyle Gaziantep'te Akdeniz iklimi ve Karasal iklimin bir karışımı görülmektedir. Hava özellikle Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında çok sıcaktır. Aralık, Ocak ve Şubat aylarında ise çok soğuktur. Gaziantep'te ölçülen en yüksek sıcaklık 44 °C, en düşük sıcaklık ise -17 °C'dir.[17] Haziran-Eylül arasında Gaziantep, en az yağışı alır. En çok yağışı ise Aralık-Şubat arasında alır.Kış ayları genellikle yağmur olmakla birlikte çoğu zaman kar yağışları da meydana gelir. Mevsim değişirken gündüz ve gece arasında çok büyük bir sıcaklık farkı vardır. Denize kıyısı olmaması sebebiyle kentte nem oranı çok düşüktür. Bu yüzden hava çok sert değildir.

Nüfus

1927 yılı nüfus sayımında 214.499 olan il nüfusu geçen 70 yıl içerisinde %534 oranında artış göstermiştir. Bu artış oranı aynı dönem için Türkiye genelinde % 317 olmuştur. Gaziantep uzun yıllar dikkate alındığında Türkiye nüfus artış hızının çok üzerinde bir nüfus artışı göstermiştir. Bunun sebebi ise aşırı dercede göç almasıdır. ^[4]

Ekonomi [değiştir]

Antepfıstığı (Pistachio vera), Gaziantep ilinde en çok tarımı yapılan üründür.

Gaziantep ulaşım olanakları ve liman kentlerine yakınlığı sebebiyle ekonomik açıdan çok zengindir. Gaziantep'teki en önemli geçim kaynakları, tarım, hayvancılık, enerji kaynakları, el sanatları, sanayi ve ticarettir. Güneydoğu Anadolu Projesi'nin tamamlanması ile ilde tarım ve tarıma bağlı sanayinin önemli ölçüde gelişmesi planlaıyor.

Tarım ve hayvancılık

Gaziantep'in ekonomisinde tarım çok önemli bir yer tutmaktadır. Gaziantep ilindeki yaklaşık 760.000 hektarlık arazinin yaklaşık 230.000 hektarlık alanı tarım amaçlı kullanılır. İldeki topraklar verimli olmasına karşılık yağış miktarı özellikle yaz aylarında az olduğu için tarım olması gereken kadar yaygın değildir. İldeki en önemli tarım ürünleri buğday, arpa, mercimek, nohut, karpuz, kavun, soğan, sarımsak, pamuk, üzüm, domates, biber, patlıcan, fasulye, turp ve havuçtur. Ayrıca ağaç olarak özellikle antepfıstığı, zeytin ve nar yetiştirilmektedir. İlde en çok yetişen ürünler artık kentin bir simgesi hâline gelen antepfıstığı ve üzümdür. Gaziantep'te tarım kadar olmasa da hayvancılığın da önemli bir yeri vardır. İlde mera alanları çok olmasına karşın, verimsiz olduğu için özellikle küçükbaş hayvan yetiştirilir. İlde yaklaşık 600.000 tavuk bulunmaktadır ve yılda ortalama 75.000 yumurta elde edilmektedir. Arıcılık ise küçük aile işletmeciliği şeklinde yapılmaktadır. İlde yaklaşık 10.000 kovan bulunup, yılda ortalama 60.000 kg. bal üretilmektedir. İlden Arap ülkelerine çok sayıda canlı hayvan ihraç edilir.

Madenler ve enerji kaynakları

Gaziantep, madenler bakımından çok zengin değildir. Bu yüzden de ilde madencilik yaygın bir uğraş değildir. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü'ne (MTA) göre Gaziantep'te boksit, demir, dolomit, fosfat, gümüş, krom, maden kömürü, doğalgaz ve petrol bulunur^[17]. Ancak sadece kum, kil ve taş çıkarılmaktadır.

İlde elektrik üretiminde en çok hidroelektrik enerjiden faydalanılmaktadır. Elektrik üretiminde Karkamış ve Birecik barajları bulunur. Su ısıtmak amacıyla ise güneş enerjisinden faydalanılmaktadır.

Şive

Türkçenin Gaziantep ilinde kullanılan şivesinin Batı Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre şöyledir:

Eğitim

Cumhuriyetin ilk yıllarında ildeki eğitim oranı %8'di. Şimdi ise ildeki okur yazarlık oranı %90'ı aşmıştır.^[18] İlde çok sayıda okul bulunmaktadır. 1988 yılında ilde 15'i özel, 9 okul öncesi, 7'si özel 442 ilköğretim okulu, 5'i özel 27 genel lise, 25 mesleki ve teknik lise, 3 fen lisesi, 8 halk eğtim okulu, 5 çıraklık eğitim merkezi, 1 eğitim araçları donatım merkezi, 1 rehberlik ve araştırma merkezi ve 1 sağlık eğitim merkezi bulunmaktadır. Kentteki anadolu liselerinden birkaçı ise Gaziantep Anadolu Lisesi, Fitnat Nuri Tekerekoğlu Anadolu Lisesi ve Akınal Anadolu Lisesi'dir. Kentte ayrıca 35 özel kurs ve 7 öğretmenler evi bulunmaktadır.
Ayrıca Gaziantep'te şu an 3 tane üniversite bulunmaktadır. Bunlar Gaziantep, Gazikent Üniversiteleri ve daha yeni açılan Zirve Üniversitesidir. ^[19] Gaziantep Üniversitesi, Nizip ve Oğuzeli ilçelerine de yayılarak 11 fakülte, 3 yüksekokul, Türk Musikisi Devlet Konservatuarı, 3 enstitü ve 9 meslek yüksekokuluna sahiptir.^[20]

Ulaşım

Gaziantep, Anadolu ile Mezopotamya arasında yer aldığı için tarih boyunca hep ticaret yolları üzerinde yer almıştır. Bunlardan en önemlisi İpek Yolu'dur. Bu sebepten dolayı ilde kara ve hava ulaşımı çok gelişmiştir. Gaziantep'in denie kıyısı olmadığı için kentte deniz ulaşımı yapılamamaktadır. En yakın liman kenti İskenderun'dur.

Kara ulaşımı

Gaziantep ili, E-24 ve E-6 karayolları üzerinde olduğu için kara ulaşımında çok gelişmiştir. Özellikle Avrupa'dan Asya ve Afrika'ya geçişi sağlayan otoyol, kentin gelişiminde önemli rol oynar.
Kent ayrıca Suriye'ye sınırı olması nedeniyle Halep ve Şam kentlerine de ulaşımda uğrak yeridir. Gaziantep kentinden her gün , Adana, Ankara, Birecik, Elazığ, Kahramanmaraş, Karkamış, Malatya, Nizip, Nusaybin ve Osmaniye'ye demiryolu seferleri yapılır. Ayrıca kentin Halep kentine de demiryolu seferleri bulunmaktadır.

Hava ulaşımı

Gaziantep ili, hava ulaşımı bakımından da çok gelişmiştir. İlde Gaziantep Oğuzeli Havaalanı adında uluslararası havaalanı bulunmaktadır. Her gün İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya'ya tarifeli uçak seferleri yapılmakla beraber, diğer illere de Ankara bağlantılı uçak seferleri yapılmaktadır. Ayrıca Almanya, Hollanda ve Fransa'ya direkt uçuşlar vardır.^[21]